De EU Data Act: Een Katalysator voor Nieuwe Cloudstrategieën in het MKB
Written by Olivia Nolan
October 16, 2025
De Europese Unie heeft met de introductie van de EU Data Act een belangrijke stap gezet richting een eerlijkere en meer concurrerende digitale markt. Deze verordening, die begin 2024 formeel van kracht werd en waarvan de meeste bepalingen in september 2025 van toepassing zullen zijn, is ontworpen om de barrières voor datadeling weg te nemen en innovatie te stimuleren. Hoewel de wet brede implicaties heeft, zijn het met name de bepalingen rondom cloud-diensten die een aardverschuiving kunnen veroorzaken. Voor het midden- en kleinbedrijf (MKB) opent dit de deur naar een fundamentele heroverweging van hun digitale infrastructuur. De kern van de zaak is de aanpak van 'vendor lock-in', een fenomeen waarbij klanten technisch, contractueel of financieel afhankelijk worden van één enkele cloudprovider. De Data Act introduceert maatregelen die het voor klanten aanzienlijk eenvoudiger en goedkoper moeten maken om van cloudprovider te wisselen. Dit dwingt bedrijven om de relatie tussen de **EU Data Act en cloudstrategieën** serieus te nemen en de huidige afhankelijkheden kritisch te evalueren.
De wetgeving richt zich specifiek op het vergroten van de data-portabiliteit en interoperabiliteit tussen verschillende aanbieders van dataverwerkingsdiensten. Concreet verplicht de Data Act cloudproviders om belemmeringen voor het overstappen van klanten weg te nemen. Dit omvat het afbouwen van de vaak exorbitante 'egress fees' – de kosten voor het verplaatsen van data uit de cloud – en het waarborgen van functionele equivalentie wanneer een klant overstapt naar een nieuwe dienst. Voor een MKB-bedrijf betekent dit dat de strategische keuze voor een cloudplatform niet langer een beslissing voor het leven hoeft te zijn. Het creëert een dynamischer speelveld waarin providers moeten concurreren op basis van prijs, kwaliteit en innovatie, in plaats van op het vasthouden van klanten via kunstmatige drempels. Deze nieuwe vrijheid is echter geen automatisme; het vereist een proactieve houding van bedrijven om hun bestaande contracten te analyseren, hun technische architectuur te beoordelen op afhankelijkheden en een strategie te ontwikkelen die de voordelen van een multi-cloud benadering maximaliseert. De impact strekt zich verder uit dan alleen kostenbesparing; het gaat om het herwinnen van strategische controle en het toekomstbestendig maken van de IT-infrastructuur in een snel evoluerend technologisch landschap.
Luister naar dit artikel:
Vendor lock-in is al jaren een van de grootste hoofdpijndossiers voor IT- en financieel managers. Het manifesteert zich op meerdere niveaus. Technisch gezien creëren cloudproviders ecosystemen met eigen, propriëtaire diensten, API's en datastructuren die niet direct compatibel zijn met die van concurrenten. Een applicatie die diep geïntegreerd is met bijvoorbeeld AWS Lambda of Azure Cosmos DB kan niet zomaar worden overgezet naar Google Cloud. Financieel worden klanten vastgehouden door complexe prijsmodellen, langetermijncontracten met forse kortingen en de eerdergenoemde egress fees, die een data-migratie financieel onaantrekkelijk kunnen maken. Contractuele lock-in voegt hier nog een laag aan toe, met voorwaarden die een overstap juridisch en administratief complex maken. Voor het MKB, dat vaak niet de middelen of de onderhandelingsmacht heeft van grote corporaties, zijn deze barrières extra hoog. Het resultaat is een verminderd vermogen om te innoveren, een gebrek aan flexibiliteit om op marktveranderingen in te spelen en een budget dat wordt gedicteerd door de prijsstijgingen van één enkele leverancier.
De EU Data Act biedt een directe uitweg uit dit dilemma door de principes van multi-cloud en hybrid-cloud strategisch haalbaarder te maken. Multi-cloud, het strategisch gebruiken van diensten van meerdere cloudproviders, verandert van een complexe, kostbare onderneming in een toegankelijke strategie. Het stelt een MKB-bedrijf in staat om per workload de 'best-of-breed' oplossing te kiezen. Zo kan een bedrijf zijn data-analyse op Google's BigQuery draaien, terwijl de machine learning-modellen profiteren van de specifieke tools van AWS SageMaker en de office-applicaties naadloos integreren met Microsoft 365 op Azure. Deze aanpak, gefaciliteerd door de verlaagde overstapkosten en verbeterde interoperabiliteit die de Data Act beoogt, biedt enorme voordelen. Het leidt niet alleen tot directe kostenoptimalisatie door concurrentie tussen providers, maar verhoogt ook de veerkracht en bedrijfscontinuïteit door afhankelijkheid van één ecosysteem te vermijden. Bovendien versterkt het de onderhandelingspositie aanzienlijk; wanneer een provider weet dat een klant eenvoudig kan vertrekken, is de prikkel om competitieve prijzen en voorwaarden te bieden veel groter.
De nieuwe vrijheid die de Data Act biedt, komt met een nieuwe verantwoordelijkheid: het beheren van complexiteit. Het managen van de kosten, governance en prestaties over meerdere cloudplatforms heen is significant uitdagender dan het beheren van een enkele provider. Dit is waar de discipline FinOps cruciaal wordt. FinOps is de culturele praktijk en het operationele model dat business, finance en technologie samenbrengt om financiële accountability en datagedreven besluitvorming in de variabele uitgaven van de cloud te brengen. In een multi-cloud wereld, mogelijk gemaakt door de Data Act, is een volwassen FinOps-praktijk geen luxe meer, maar een absolute noodzaak voor succes. Zonder een centrale aanpak van cloud financial management kan de complexiteit van verschillende prijsmodellen, facturatiecycli en resourcetypes snel leiden tot onverwachte kosten en budgetoverschrijdingen, waardoor de voordelen van de multi-cloud strategie teniet worden gedaan.
Een effectieve multi-cloud FinOps-strategie rust op drie pijlers. De eerste is gecentraliseerde zichtbaarheid. Bedrijven hebben tools en processen nodig die kostendata van AWS, Azure, Google Cloud en andere providers samenvoegen in één enkel, overzichtelijk dashboard. Dit vereist een consistente tagging-strategie over alle platforms heen, zodat kosten nauwkeurig kunnen worden toegewezen aan specifieke projecten, teams of producten (showback en chargeback). De tweede pijler is continue optimalisatie. Dit gaat verder dan het simpelweg uitschakelen van ongebruikte virtuele machines. Het omvat geavanceerde technieken zoals het beheren van commitment-based kortingen (zoals Reserved Instances en Savings Plans) over verschillende providers, het automatiseren van rightsizing-aanbevelingen en het identificeren van architecturale aanpassingen die kosten kunnen besparen. De derde pijler is governance en controle. Dit betekent het opzetten van geautomatiseerde policies die budgetoverschrijdingen voorkomen, het instellen van alerts voor kostenspieken en het waarborgen dat engineeringteams binnen de financiële kaders opereren. Door deze FinOps-capaciteiten te ontwikkelen, kunnen MKB-bedrijven de complexiteit van multi-cloud beheersen en de belofte van kostenoptimalisatie en strategische flexibiliteit volledig realiseren.
advertenties
advertenties
advertenties
advertenties
Voor MKB-bedrijven die de kansen van de EU Data Act willen grijpen, is een proactieve en gestructureerde aanpak essentieel. Wachten tot de regelgeving volledig van kracht is, betekent een gemiste kans om nu al een concurrentievoordeel op te bouwen. De eerste stap is een grondige audit en assessment van de huidige cloud-omgeving. Breng alle contracten met uw huidige cloudprovider(s) in kaart. Identificeer de einddata, de voorwaarden rondom datamigratie en de specifieke kosten die verbonden zijn aan het verplaatsen van data (egress fees). Analyseer tegelijkertijd de technische architectuur: welke diensten zijn propriëtair en creëren de sterkste lock-in? Door een duidelijk beeld te krijgen van de huidige afhankelijkheden, zowel contractueel als technisch, kunt u de potentiële risico's en kansen van een overstap of diversificatie beter inschatten.
Na de analyse volgt de strategische heroverweging. Vraag uzelf af of uw huidige 'one-size-fits-all' provider nog steeds de beste keuze is voor álle workloads. Definieer een duidelijke multi-cloud strategie die vastlegt welke criteria leidend zijn voor de platformkeuze per applicatie of dienst. Dit kan gebaseerd zijn op kosten, prestaties, specifieke technische capaciteiten of de locatie van datacenters. Parallel hieraan moet u beginnen met het opbouwen van FinOps-kennis en -capaciteit. Begin klein: implementeer een kostentool die inzicht geeft, stel een basale tagging-policy op en vorm een klein team met mensen uit finance en IT om maandelijks de cloudrekening te analyseren. De laatste stap is gefaseerd experimenteren. Begin niet met een 'big bang' migratie van uw meest kritieke systemen. Kies een minder bedrijfskritische workload en gebruik deze als pilotproject om het proces van data- en applicatiemigratie naar een andere provider te testen. Documenteer de uitdagingen, de daadwerkelijke kosten en de prestatieverschillen. Deze ervaring is van onschatbare waarde en bouwt het vertrouwen en de expertise op die nodig zijn om de voordelen van de EU Data Act ten volle te benutten en uw organisatie om te vormen tot een flexibele, kostenefficiënte en toekomstbestendige digitale onderneming.
Olivia Nolan is redacteur bij MSP2Day, waar zij zich richt op het vertalen van complexe IT- en technologische ontwikkelingen naar toegankelijke en inspirerende artikelen. Met haar ervaring als content manager en social media expert weet zij inhoud niet alleen informatief, maar ook aantrekkelijk en relevant te maken voor een breed publiek.
